Inhoudsopgave
De uitspraak “Ik heb niets te verbergen, dus je mag alles van me weten” belichaamt de illusie van transparantie, gebaseerd op de misvatting dat privacy draait om het verbergen van geheimen. Maar privacy gaat niet over verbergen—het gaat over controle, autonomie en het recht om zelf te bepalen wie wat ziet, wanneer en waarom.
Deze misvatting is zo wijdverbreid dat het zelfs een van de meest gebruikte argumenten tegen privacybescherming is. Maar zoals privacy-expert Jaap-Henk Hoepman in zijn boek “Privacy Is Hard and Seven Other Myths” beschrijft, is privacy geen luxe of criminele behoefte, maar een basisprincipe van vrijheid. De vraag is niet of je iets te verbergen hebt, maar of je het recht hebt om zelf te bepalen wat je deelt.
Privacy Gaat Niet Over Geheimen
De “niets te verbergen”-redenering veronderstelt dat privacy alleen nodig is om illegaal of immoreel gedrag te verhullen. Dat is net zo kortzichtig als zeggen dat vrijheid van meningsuiting alleen belangrijk is als je iets controversieels te zeggen hebt. Privacy is geen schuilplaats; het is een vorm van autonomie. Het gaat om het fundamentele recht om te bepalen wie toegang heeft tot jouw informatie, onder welke voorwaarden en in welke context.
In het dagelijks leven begrijpen we dit instinctief. Je sluit de badkamerdeur niet omdat je iets crimineels doet, maar omdat het jouw privéruimte is. Je fluistert in een persoonlijk gesprek niet omdat je een geheim hebt, maar omdat niet iedereen alles hoeft te horen. Toch lijkt het alsof we, zodra het om digitale privacy gaat, deze logica vergeten. Alsof het vrijwillig prijsgeven van persoonlijke data een vorm van nobele openheid is.
De Correspondent publiceerde hier een diepgaand artikel over, “Nee, je hebt wél iets te verbergen”, waarin ze elf fundamentele tegenargumenten presenteren tegen de “niets te verbergen”-redenering. Een van de belangrijkste punten die ze aanstippen, is dat privacy draait om het beheersen van informatie. Zelfs als je denkt dat je nu niets te verbergen hebt, betekent dat niet dat je altijd controle zult hebben over hoe je gegevens worden gebruikt.
Je Weet Niet Hoe Jouw Data Wordt Gebruikt
Misschien heb je vandaag écht niets te verbergen. Maar privacy gaat niet alleen over het heden; het gaat vooral over de toekomst.
- Jouw medische geschiedenis lijkt nu onschuldig, maar wat als verzekeraars die gegevens gebruiken om je premie te verhogen?
- Jouw politieke opvattingen zijn vandaag misschien onbeduidend, maar wat als het politieke klimaat verandert en afwijkende meningen worden bestraft?
- Een onschuldige grap in een privégesprek kan morgen worden geïnterpreteerd als een bedreiging in een wereld van AI-gestuurde profilering.
Surveillance is nooit neutraal. Data is nooit passief. Elke bit aan informatie die over jou wordt verzameld, kan een machtsmiddel worden—misschien niet nu, maar later. Zoals in de YouTube-video hieronder wordt uitgelegd, is het probleem niet of je op dit moment iets hebt om te verbergen, maar of je later nog zelf bepaalt wie toegang heeft tot jouw gegevens.
En als je denkt: “Ik heb nu niets te verbergen”, besef dan dat de vraag niet is wat je vandaag te verbergen hebt, maar of je morgen nog de controle hebt over wie toegang heeft tot jouw leven.
Privacy Is Een Recht, Geen Luxe
Mensen die zeggen: “Ik heb niets te verbergen” beschouwen privacy vaak als een luxeproduct, iets voor mensen met iets te verbergen of voor paranoïde types. Maar privacy is geen luxe en zeker geen schuldbekentenis. Het is een grens. Een veiligheidsmaatregel. Een fundamenteel mensenrecht.
Zeggen dat je privacy niet nodig hebt omdat je het systeem vertrouwt, is hetzelfde als je huis niet op slot doen omdat je je buren vertrouwt. Misschien gaat het goed. Of misschien niet. Het hele punt van privacy is dat jij mag beslissen.
En als je nog steeds denkt dat je niets te verbergen hebt, hier een eenvoudige test:
Stuur me je bankgegevens, je volledige medische dossier en/of al je privéberichten.
Nee? Precies. Dat laat zien hoe krachtig de illusie van transparantie kan zijn.
Want hoewel je misschien denkt dat je niets te verbergen hebt, voel je instinctief toch de behoefte om bepaalde informatie privé te houden. Niet omdat je iets verkeerd doet, maar omdat het simpelweg jouw persoonlijke ruimte is. Dat is precies het punt: privacy draait niet om het verbergen van geheimen, maar om het recht om zelf te bepalen welke delen van je leven je deelt—en met wie.
De illusie van transparantie doet ons geloven dat volledige openheid vanzelfsprekend is voor wie ‘niets te verbergen’ heeft. Maar zodra de vraag persoonlijk wordt, realiseren we ons dat privacy geen luxe is, maar een fundamenteel menselijk instinct.
