Inhoudsopgave
SaaS en AI staan op een kruispunt. SaaS 1 was jarenlang de vanzelfsprekende standaard: software die altijd beschikbaar is, via de browser, netjes centraal beheerd. Maar de opkomst van AI zet dat model onder spanning. Wat als we straks niet meer met de software werken, maar met een agent die namens ons handelt? Wat als de interactie verdwijnt, en alleen de gegevensstructuur nog telt?
In dit stuk probeer ik te verkennen wat deze verschuiving betekent. Niet vanuit techno-optimisme, maar omdat Satya Nadella in een recent interview een opmerking maakte die bleef hangen: “SaaS heeft zijn beste tijd gehad.”
Van SaaS naar AI-native: een langzaam verschuivend zwaartepunt
Volgens Nadella zijn veel SaaS-apps uiteindelijk niet veel meer dan wat we vroeger ‘formulieren met een database‘ zouden noemen. Ze voeren bewerkingen uit op gegevens. Maar AI-agents — zoals ChatGPT of assistenten met geheugen en context — nemen dat over. Ze halen data op, voegen iets toe, en voeren namens ons acties uit. Zonder dat we nog direct met de applicatie werken.
De interactie verschuift. De app is niet meer de plek waar het werk gebeurt, maar slechts een achterliggende laag. En daarmee wordt hij inwisselbaar.
SaaS als infrastructuur, niet langer als toegangspoort
De meeste mensen openen geen CRM om een scherm te bekijken. Ze willen iets gedaan krijgen: een offerte versturen, een klant bellen, een rapportage ontvangen. Als een ChatGPT dat voor je doet, waarom zou je dan nog door de grafische interface klikken?
De app wordt in dat scenario een soort datahub. Belangrijk, maar onzichtbaar. SaaS en AI botsen hier: de eerste bouwde op interactie, de tweede op autonomie. En dat heeft gevolgen voor hoe we software waarderen en selecteren.
Agents die over systemen heen opereren
Wat AI-agents krachtig maakt, is hun vermogen om over meerdere systemen heen te werken. Een goede ChatGPT kan CRM, ERP, e-mail en je agenda tegelijk raadplegen. En dat maakt de onderliggende systemen tot onderaannemers van een grotere logica.
Daarmee wordt interoperabiliteit belangrijker dan merkentrouw. Lock-in verliest zijn grip. De gebruikerservaring verschuift van klikbare schermen naar begrijpelijke prompts.
Nieuwe softwarelogica: AI als orkestrator
We zien de eerste voorbeelden al. Microsoft schuift Excel + Python naar voren als werkplek voor analisten. Dynamics Agents nemen processen over. En GitHub Copilot herschrijft de manier waarop code ontstaat.
Startups springen hier gretig op in. Niet met weer een nieuwe app, maar met agent-first oplossingen die juist zo min mogelijk UI willen tonen. SaaS en AI lopen hier zichtbaar uiteen.
Tot slot: het model verschuift, de software blijft
SaaS is niet weg, en zal dat voorlopig ook niet zijn. Maar de rol verandert. Het zwaartepunt verschuift naar de laag erboven: naar AI die namens ons handelt. En dat betekent dat we anders moeten kijken naar waar waarde zit. Niet in wat zichtbaar is, maar in wat mogelijk wordt gemaakt.
Voor wie zich bezighoudt met strategie, softwareselectie of architectuur is dat het moment om opnieuw te kijken naar de stack. SaaS en AI samen dwingen tot heroverweging. Misschien zelfs tot loslaten.
- SaaS — Software as a Service — is software die je niet lokaal installeert, maar gebruikt via het internet. Denk aan een CRM-systeem, een boekhoudpakket of een planningsapp, allemaal bereikbaar via de browser. Je betaalt doorgaans per gebruiker of per maand, en de leverancier zorgt voor updates, beveiliging en schaalbaarheid. Het idee: minder beheer, meer focus op gebruik. SaaS werd zo de norm voor moderne bedrijfssoftware. ↩︎
